Interview: Janine Wats Beeld: Adobe Stock
Anna meldde zich afgelopen juli in de praktijk op advies van een vriendin van haar moeder. Ze kampte al geruime tijd met hevige buikpijnen. Haar klachten waren vaak zo ernstig, dat normaal functioneren nauwelijks nog mogelijk was voor haar. Anna had al een heel medisch traject achter de rug; ze was diverse keren gezien door de huisarts, de kinderarts en de maag-, darm- en leverspecialist. Geen van hen had de oorzaak van haar klachten kunnen vinden. Diverse onderzoeken leverden geen resultaten op. Er was mogelijk sprake van een prikkelbare darm, maar zeker was dat niet.
En dus zat Anna met buikpijn, zonder medicatie of behandelingsperspectief.
Shiatsu-therapie was een laatste toevlucht voor haar, al had ze geen idee wat ze ervan kon verwachten.
Zienderogen vooruit
Soms heb je een cliënt bij wie alles gaat zoals je hoopt. Zo’n cliënt is Anna. Aanvankelijk kwam ze wekelijks voor een sessie. Ze ging zienderogen vooruit. We brachten haar eetpatroon in kaart en pasten daarin een aantal zaken aan. Na ruim twee maanden was ze 90% van de tijd klachtenvrij. Als ze wel pijn had, beoordeelde ze die met 3 à 4 op een schaal van 10 (we waren begonnen met 8 à 9).
Na ruim twee maanden was ze 90% van de tijd klachtenvrij. Als ze wel pijn had, beoordeelde ze die met 3 à 4 op een schaal van 10
Langzaam begon Anna zich weer de oude te voelen. Dat was geweldig. We waren juist begonnen aan het geleidelijk afbouwen van de sessies, toen de tweede lockdown kwam en de behandeling van de ene op de andere dag moest worden afgebroken.
Stroom nieuwe cliënten
Het verhaal van Anna staat niet op zichzelf. Na de eerste lockdown werd het behoorlijk druk in mijn praktijk. Bestaande cliënten vonden de weg terug. Ze hadden de eerste lockdown als het ware ‘uitgezongen’. Maar er meldde zich ook een stroom nieuwe cliënten met stressgerelateerde klachten; het vele thuiswerken, de onzekerheid en het isolement waarin mensen sinds de eerste lockdown verkeerden, bleken een enorme wissel op hen te hebben getrokken. De klachten waarmee ze kampten, verschilden per persoon: schouder- en nekklachten, hoofdpijn, depressie, het kwam allemaal voorbij. Stress zoekt nu eenmaal bij iedereen een andere uitweg. Sommige cliënten waren sinds de eerste lockdown überhaupt niet meer aangeraakt. Net als met Anna, stopte de ontwikkeling die met al deze mensen werd ingezet, abrupt bij de tweede lockdown.
Rapportage aan de huisarts
Afgelopen najaar was ik op eigen initiatief begonnen met rapporteren aan de huisartsen van mijn cliënten: Wat waren mijn bevindingen? Hoe zag de behandeling eruit? Welke veranderingen en verbeteringen nam ik waar? Wat was het effect daarvan? Het is mijn ervaring dat Huisartsen vaak niet of onvoldoende weten wat shiatsu is. Laat staan kunnen bepalen voor welke patiënten wij van betekenis kunnen zijn.
Dat rapporteren was ik niet gewend. Ik gaf nooit feedback, want daarmee treed je zo op de voorgrond. Cliënten komen bovendien zelden bij mij op verwijzing van de huisarts.
Maar op het Shiatsu Congres in Amsterdam afgelopen september volgde ik een workshop bij Martine Busch over ‘zichtbaarheid’ en het belang van regelmatige rapportage. Daar leerde ik hoe ik doelmatig verslag kan doen. Op de website van Shiatsu Vereniging Nederland vind je een voorbeeld hoe je die terugkoppeling zou kunnen doen.
Het lijkt me belangrijk dat we de rapportage aan huisartsen uniform gaan inzetten. Zo kunnen we meer bekendheid genereren onder professionals die naar ons zouden kunnen doorverwijzen. In een taal die bij shiatsu past. Dat lijkt me hoognodig, zeker gezien het feit dat shiatsu, anders dan fysiotherapie, het afgelopen jaar niet werd erkend als Noodzakelijk Zorg.
Tijdens de tweede lockdown heeft Anna haar huisarts een Verklaring Medische Noodzaak voor shiatsu-therapie gevraagd. Mogelijk heeft mijn rapportage ertoe bijgedragen dat ze die verklaring ook daadwerkelijk kreeg. De huisarts beschikte in elk geval over voldoende informatie om een goed gedocumenteerde beslissing te kunnen nemen.
Kind van de rekening
Toch onzekerheid of ik Anna kan behandelen of niet. Wat mij betreft is het volstrekt onvoldoende duidelijk wat de waarde van een Verklaring Medische Noodzaak (VMN) eigenlijk is. Het laatste bericht dat mij bereikte is dat shiatsu-behandelingen met een verwijzing van de huisarts of een Verklaring Medische Noodzaak mogelijkerwijs zouden zijn toegestaan. ‘Mogelijkerwijs’…. Maar de communicatie van de overheid lijkt dat te weerspreken. Ik wil Anna en mensen in vergelijkbare situaties heel graag behandelen, maar ik wil me als professional ook houden aan de wet. En hoe zit het met mijn cliënten? Als ik ze zou behandelen, en we zijn onverhoopt in overtreding, lopen zij dan niet net zo goed het risico een boete te krijgen? Het laatste wat ik wil, is mensen in een lastig parket brengen. Ik ben er om mensen uit de problemen te helpen, niet erin.
Ik ben er om mensen uit de problemen te helpen, niet erin.
En zo verkeer ik sinds december eigenlijk permanent in gewetensnood en voel me klemgezet door, aan de ene kant, onduidelijke wetgeving die het onmogelijk maakt om de zorg te bieden en, aan de andere kant, de noodkreet van cliënten.
En Anna? Anna is spreekwoordelijk ‘het kind van de rekening’. Onlangs belde haar moeder; of ik echt geen mogelijkheid zag om haar dochter te behandelen. En of ik anders contact kon opnemen, zodra de lockdown zou worden opgeheven. Anna was namelijk terug bij af; in de tweeëneenhalve maand zonder behandeling, waren de buikklachten teruggekomen, in alle hevigheid. Normaal functioneren was opnieuw zo goed als onmogelijk.
Anna zit in 5 HAVO en moet binnenkort eindexamen doen. De examens gaan dit jaar wel gewoon door.
Anna is een pseudoniem. Haar werkelijke naam is bekend bij de redactie.
